Një ekip shkencëtarësh dëshiron që Plutoni të klasifikohet sërish si planet, së bashku me dhjetëra trupa të ngjashëm në sistemin diellor dhe ndonjë që gjendet rreth yjeve të largët.

Thirrja shkon kundër një rezolute të diskutueshme të vitit 2006 nga Unioni Ndërkombëtar Astronomik që vendosi se Plutoni është vetëm një "planet xhuxh" - por studiuesit thonë se një rimendim do ta kthejë shkencën në rrugën e duhur.

Plutoni ishte konsideruar si planeti i nëntë që nga zbulimi i tij në 1930, por IAU - e cila emërton objekte astronomike - vendosi në vitin 2006 që një planet duhet të jetë sferik, të rrotullohet rreth diellit dhe të ketë "pastruar" në mënyrë gravitacionale orbitën e tij nga objektet e tjera.

Plutoni plotëson dy nga këto kërkesa, është i rrumbullakët dhe rrotullohet rreth diellit. Por për shkak se ndan orbitën e tij me objekte të quajtura "plutinos", nuk u kualifikua sipas përkufizimit të ri.

Si rezultat, IAU vendosi që sistemi diellor kishte vetëm tetë planetë kryesorë - Mërkuri, Venusi, Toka, Marsi, Jupiteri, Saturni, Urani dhe Neptuni - dhe Plutoni u largua nga lista.

Por një studim i shpallur në dhjetor nga një ekip studiuesish në revistën Icarus tani pretendon se përkufizimi i IAU bazohej në astrologji, një lloj folklori, jo shkencë dhe se po dëmton si kërkimin shkencor ashtu edhe kuptimin popullor të sistemit diellor.

Studiuesit thonë se Plutoni në vend të kësaj duhet të klasifikohet si një planet sipas një përkufizimi të përdorur nga shkencëtarët që nga shekulli i 16-të: se "planetet" janë çdo trup gjeologjikisht aktiv në hapësirë.

Si dhe Plutoni, ky përkufizim përfshin shumë objekte të tjera - asteroidin Ceres , për shembull, dhe hënat Europa , Enceladus dhe Titan. Por studiuesit thonë se sa më shumë, aq më mirë.

Studimi vjen mes hulumtimeve të bazuara në të dhënat nga sonda New Horizons e NASA-s, e cila fluturoi pranë Plutonit në 2015.

Zbulimet e sondës kanë ringjallur debatin rreth statusit të Plutonit, tha gjeologu planetar Paul Byrne i Universitetit Shtetëror të Karolinës së Veriut.

Studiuesit argumentojnë se përkufizimi i IAU binte ndesh me një përkufizim të një planeti që kishte qëndruar për shekuj.

Rezultati është se shumica e shkencëtarëve planetar tani shpërfillin përkufizimin e IAU, tha ai.

Përkufizimi ka fituar një rëndësi të re si teknika dhe teleskopë më të mirë - si p.sh Teleskopi hapësinor James Webb - do të zbulojë më shumë "ekzoplanetë" rreth yjeve të largët.

Metzger tha se shumica e sistemeve të yjeve nuk janë si tonat. Në vend të një grushti planetësh që rrotullohen në distanca të mëdha, ata shpesh kanë disa planetë shumë të mëdhenj, ndoshta të orbituar nga hëna të mëdha, që rrotullohen shumë afër yllit të tyre.

Kjo do të thotë se çdo përkufizim i bazuar në sistemin tonë diellor nuk do të jetë i rëndësishëm për shumicën e të tjerëve. Të dy Morison dhe Byrne pajtohen se klasifikimi i IAU ka pasur një ndikim shkencor dhe mendojnë se Plutoni dhe trupat e ngjashëm duhet të klasifikohen si planetë.